บทความนี้เป็นการใช้ตัวแบบวิเคราะห์บทสนทนานโยบายเชิงวิพากษ์ (Critical policy discourse analysis) โดยศึกษานโยบายและแผนงานการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ ในระหว่างช่วงปี 2557 – 2566 จากฐานของแนวคิดที่ว่า บทสนทนาและภาษาทางนโยบายเป็นตัวกำหนดการเพ่งพินิจ (gazing) และกำหนดประเด็นปัญหาโดยผ่านการกำหนดรูปทางภาษา สัญญะ และอนุกรมวิธาน (taxonomy) ซึ่งมีลักษณะเฉพาะเจาะจง เราสามารถเข้าใจถ้อยแถลงและอำนาจวาทกรรมของรัฐต่อการจัดการปัญหาจังหวัด