การศึกษารูปแบบการจัดการความรู้ในกระบวนการสร้างสันติภาพ : กรณีศึกษาพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้และจังหวัดอาเจะห์ ประเทศอินโดนีเซีย

บทคัดย่อ

ในห้วงเวลาความขัดแย้งที่จังหวัดชายแดนใต้เป็นเวลากว่า16 ปีที่ผ่านมา นักปฏิบัติการสร้างสันติภาพชายแดนใต้เข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการสร้างสันติภาพอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งนับตั้งแต่ ปี 2556 ซึ่งถือเป็นเป็นหมุดหมายสำคัญในการริเริ่มกระบวนการสันติภาพจังหวัดชายแดนใต้อย่างเป็นทางการ เป้าหมายของงานวิจัยชิ้นนี้ต้องการที่จะศึกษาเปรียบเทียบประสบการณ์ของนักปฏิบัติการสร้างสันติภาพทั้งสองพื้นที่ความขัดแย้ง คือ ชายแดนใต้ของประเทศไทยและจังหวัดอาเจะห์ ประเทศอินโดนีเซียว่ามีการพัฒนา การสื่อสาร รวมทั้งปรับประยุกต์ใช้ข้อมูลและความรู้ของตนเองอย่างไรเพื่อสร้างประสิทธิภาพในกระบวนการสร้างสันภาพที่ยั่งยืน งานวิจัยชิ้นนี้เน้นวิธีการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกและวิธีเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถาม ผลการวิจัยพบว่าจากประสบการณ์ของอาเจะห์ นักปฏิบัติการสร้างสันติภาพสามารถปรับใช้ความรู้ที่สะสมมาตั้งแต่ห้วงเวลาของความขัดแย้งและพยายามปรับใช้ในสถานการณ์ใหม่ๆ ที่ยึดโยงกับข้อตกลงสันติภาพ และการคงไว้ซึ่งหลักสิทธิมนุษยชนและการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชน อย่างไรก็ตามอาเจะห์ยังต้องพัฒนาความรู้ในแง่เศรษฐกิจและสังคมอีกมากหลังความขัดแย้งสิ้นสุดล

ขณะที่การทำงานของนักปฏิบัติการชายแดนใต้พบว่า การทำงานระหว่างนักปฏิบัติการสร้างสันติภาพและนักวิชาการในช่วงระหว่างความขัดแย้งยังพบความไม่ลงรอยกัน ดังนั้นการทำงานของนักปฏิบัติการไม่ควรอิงอยู่กับสูตรความสำเร็จ แต่ในความจริงจำเป็นต้องใช้กรอบคิด ถกเถียงหาทางเลือกต่างๆ ซึ่งบางครั้งต้องมีกระบวนการชัดเจนและต้องกระทำภายใต้สถานการณ์ความขัดแย้ง ความหวาดระแวงและความไม่ไว้วางใจที่เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นสิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับการจัดการความรู้ภายใต้สถานการณ์ความขัดแย้งในชายแดนใต้ คือ การร่วมมือกันระหว่างนักวิชาการและนักปฏิบัติการสร้างสันติภาพที่สามารถพัฒนาและสื่อสารประเด็นใหม่ๆได้อย่างอิสระและไม่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ

คำสำคัญ จังหวัดชายแดนใต้ อาเจะห์ การจัดการความรู้ กระบวนการสร้างสันติภาพ นักปฏิบัติการสร้างสันติภาพ